اویى، شهر دخمه هاى اسرارآمیز - وبلاگ بارزند

به گزارش وبلاگ بارزند، شهر زیرزمینى اویى در زیر بافت شهر نوش آباد به صورت دستکن ایجاد شده و چندین هزار متر وسعت دارد. کلمه اویى یک اصطلاح محلى است که به معمارى دست کن زیر زمینى گفته مى گردد.در این منطقه از عمق 4 مترى تا عمق 18 مترى زمین، فضاهاى متعددى از جمله اطلاق، راهرو، چاه ها و کانال هاى زیادى براى درمان ماندن از دست اشرار کنده شده

اویى، شهر دخمه هاى اسرارآمیز

نویسنده: نفیسه زمانى نژاد

شهر زیرزمینى اویى در زیر بافت شهر نوش آباد به صورت دستکن ایجاد شده و چندین هزار متر وسعت دارد. کلمه اویى یک اصطلاح محلى است که به معمارى دست کن زیر زمینى گفته مى شود.

در این منطقه از عمق 4 مترى تا عمق 18 مترى زمین، فضاهاى متعددى از جمله اطلاق، راهرو، چاه ها و کانال هاى زیادى براى درمان ماندن از دست اشرار کنده شده است. این معمارى بى نظیر با این شکل در دنیا منحصر به فرد بوده و تا کنون با توجه به آثار به دست آمده در کاوش هاى باستانى شناسى، قدمت آن به قبل از اسلام برمى شود.

این مجموعه به عنوان محلى دفاعى و نظامى کاربرد داشته که تا سال 1381 هـ.ش هیچ اطلاعات مستندى در رابطه با این سیستم در دست نبوده است، بلکه در میان عوام و افراد آن منطقه به دخمه هاى اسرارآمیز معروفیت داشته است.

براى انجام کاوش هاى اولیه در این محل، اعتبارى بالغ بر 200 میلیون ریال اختصاص یافت. هدف از اجراى اولیه این طرح، آماده سازى فضاهاى مناسب و امکانات لازم براى تسهیل در بازدید گردشگران بوده است. بر اساس نظر کارشناسان، فلسفه ى وجودى این شهر، ضعف امکانات دفاعى چون قرار گرفتن در یک موقعیت طبیعى خاص، نبود برج و باروهاى مستحکم و تعداد جمعیت کشاورزنشین این منطقه بوده است.

در کاوش هاى انجام شده در این شهر علاوه بر کشف یک پدیده ى بى نظیر که منظور شهر زیرزمینى اویى بوده، به مطالعات مردم شناسى، زمین شناسى، معمارى و شهرسازى نیز پرداخته شده است. این کاوش ها که شامل بازسازی آثار و ایستاى زمیـن شناسى، مردم شناسى و زبان و گویش شهـرسـازى خـود شهـر نـوش آبـاد و تـوصیف سفـال هـاى بـه دسـت آمـده بـوده بـه همـراه شـنـاسـنامه، طرح عکس، آمار آنها به استان ارایه شده است.

بعلاوه شهردار نوش آباد در خصوص این شهر زیرزمینى بیان نموده که اقدامات بـسـیارى براى معرفى این منطقه باستانى به بازدیدنمایندگان انجام شده من جمله، نگارش کتابى کوتاه با نام رویاى شهرنوش آباد که به معرفى و شناسایى نحوه ى پیدایش و کشف دالان هاى تنگ و باریک و بلند و پیچ در پیچ و اسرار آمیز معمارى این شهر پرداخته است. این شهر زیرزمینى اثر منحصر به فرد منطقه ى نوش آباد است که در طى یک سرى حفریات باستانشناسى در زیر شهر تاریخى نوش آباد کشف شده و در دوران باستان پناهگاه امن مردم بوده که خود را از دست دشمنان و غارتگران، در امان نگاه مى داشتند.

معمارى شهرزیرزمینى اویى:

راهروهاى ورود به داخل این مجموعه از طرق مختلف و به شکل مخفى در منازل یا در داخل قلعه ى خشتى در مجاور شهر و یا محل هاى پرجمعیت و داخل کانال هایى که از زیرخانه ها و براى گذر آب قنات ها و ... بوده ایجاد مـى شـده است. در برخى منازل قدیمى تر در قسمت مطبخ خانه ى آن چاهى براى ورود به این فضاها حفر نموده و در دهانه ى چاه را با تنور به شکـل مـاهرانه اى پوشانده بودند و در مواقع اضطرارى افراد از داخل تنور وارد شهر زیرزمینى شده و دوباره انتهاى تنور را مسدود نموده به شکلى که هیچ اثرى از ورود به اویى، معلوم نمى شده است. راه هاى ورود به طبقات بعدى طورى حفارى شده که هر کس قصد ورود به فضاها را دارد ناگزیر باید از پایین به بالا حرکت کند که قدرت دفاعى افراد مهاجم را به صفر مى رسانید.

هر فضادارى چندین اطاق و راهرو و توالت مى باشد که راهروى ورودى به این فضاها، براى پناه حداقل 10 نفر کافى بوده و در وسط راهروى اصلى در قسمت پیچ راهرو، سکویى کنده شده که محل نشستن نگهبان مى باشد. موقعى که نگهبان در این قسمت بود دیگر افراد داخل مجموعه ى با خاطرى آسوده به استراحت مى پرداختند تا آن که اعلام خطرى از سوى نگهبان داده شود.

براى معطل نگه داشتن دشمن و ایجاد ترس بر دل آنان، تله هاى فیزیکى زیادى بر سر راهتان ایجاد مى کردند. مثلاً در وسط اطاق ها، چاه هاى بسیارى عمیقى وجود دارد که تخته سنگى در وسط آن واقع شده است و روى آن را با خاک مى پوشاندند و با قرار گرفتن دشمن بر روى تخته سنگ، سنگ دوران شده و دشمن به قعر چاه مى افتاد و یا سرگردان کردن دشمن در راه هاى پیچ در پیچ که قابل شناسایى نبود.

تو در تو بودن فضاها در این شهر زیرزمینى و به وجود نیامدن کوچکترین مشکل تنفسى از شگفتى هاى معمارى این مجموعه است. افراد تا زمانى داخل اویى مى ماندند که از برقرارى امنیت داخل شهر اطمینان حاصل نمایند. خمره هاى که از داخل و بیرون لعاب بوده در داخل فضا کشف شده که نشان آن است براى نگهدارى روغن چراغ و آذوقه به کار مى رفته است. آب مصرفى و شرب ساکنان داخل شهر نیز به وسیله راه هاى مخفى که به پایاب هاى مرتبط با رشته قنات ها بوده و از زیر زیرزمین مى گذشته تامین مى شده است. وجود این تجهیزات در شهر زیرزمینى اویى، فقط براى دوران عدم آرامش و هجوم متجاوزان به شهر نوش آباد بوده تا مردم در مواقع احساس خطر به این پناهگاه امن، راهى شوند.

منبع:isfahanziba.isfahan.ir

/خ