گزارش، حواشی استعفای یک وزیر در ترکیه - وبلاگ بارزند

به گزارش وبلاگ بارزند، نیویورک تایمز در مطلبی با عنوان معاملات ترامپ و ترکیه، دامادهایی که با قدرت ازدواج نموده اند، به آنالیز این موضوع پرداخته بود که دونالد ترامپ، داماد خود کوشنر را به قدرت رسانده و اردوغان نیز همین کار را برای آلبایراک انجام داده است.

به گزارش گروه بین الملل وبلاگ بارزند، استعفای ناگهانی وزیر امور مالی و دارایی و سکان دار اقتصاد کابینه اردوغان، رویداد سیاسی مهمی بود که موجب خشنودی مخالفین حزب حاکم و باعث نگرانی سران حزب عدالت و توسعه شد.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در کانال تلگرامی وبلاگ بارزند بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در کانال اینستاگرامی وبلاگ بارزند بخوانید. (کلیک کنید)

با وجود آن که، استعفای آلبایراک جوان پذیرفته شده و وزیر جدید لطفی الوان هم در محل کار خود حضور پیدا نموده، اما نه رسانه ها و فضای مجازی و نه محافل سیاسی و خبری ترکیه دست بردار نیستند و ده ها مطلب در روزنامه ها و صدها پست در فضای مجازی در این مورد منتشر شده است. به جرات می توان گفت، استعفای داماد ارشد اردوغان از این پست حساس و مهم، یکی از مهم ترین رویدادهای دوران اقتدار حزب عدالت توسعه بوده است.

از ملاقات با اوباما تا ملاقات با ترامپ

آلبایراک صرفاً یک وزیر و عضو عادی کابینه نبود. اهمیت او نزد اردوغان در حدی بود که وقتی پرسیدند، چرا آلبایراک را از وزارت انرژی و منابع طبیعی به وزارت اقتصاد می فرستید، گفت: چه کنم؟ آلبایراک دیگری ندارم.

زمانی که در سال 2015 میلادی، باراک اوباما رئیس جمهور وقت آمریکا برای حضور در نشست جی 20 به آنتالیا رفت، اردوغان به جای داود اوغلوی نخست وزیر، داماد خود را به ملاقات با اوباما برد و او را کنار سینیرلی اوغلوی وزیر امور خارجه، هاکان فیدان رئیس میت و ابراهیم کالن دستیار نشاند.

این در حالی بود که در آن دوران، آلبایراک، مسئولیتی جز نمایندگی مردم استانبول در مجلس نداشت و این رفتار اردوغان، در همان زمان مورد انتقاد نهاده شد و تحلیل گران به این واقعیت پی بردند که قرار است آلبایراک، ظرف مدتی کوتاه، رشد کند.

پارسال هم روزنامه نیویورک تایمز با چاپ این عکس و با انتشار مطلبی با عنوان معاملات ترامپ و ترکیه، دامادهایی که با قدرت ازدواج نموده اند، به آنالیز این موضوع پرداخت که دونالد ترامپ، داماد خود کوشنر را به قدرت رسانده و اردوغان نیز همین کار را برای آلبایراک انجام داده است.

آلبایراک در دولت و نهاد ریاست جمهوری به جایی رسید که خیلی ها معتقد بودند او حتی از ابراهیم کالن و هاکان فیدان نیز فراتر رفته و ممکن است در آینده، رئیس جمهور گردد. اما این خانه کاغذی، زودتر از آن چه تصور می شد، فرو ریخت.

مشت و لگد در کاخ ریاست جمهوری

بعضی از وبلاگ بارزند نزدیک به نهاد ریاست جمهوری ترکیه اعلام نموده اند که اردوغان، پس از برکناری مدیرعامل بانک مرکزی، ناجی آغبال را به کاخ فراخوانده تا برای سپردن این مسئولیت با او صحبت کند. اما آغبال زمانی به کاخ رسیده که اردوغان حضور نداشته و آلبایراک در آنجا در حین خروج آغبال را دیده است. از آنجایی که آلبایراک قبلاً هم به پدر زن خود اعلام نموده که نمی خواهد با آغبال کار کند، همانجا در دفتر ریاست جمهوری با این اقتصاددان و عضو قدیمی آکپارتی درگیر شده و کار به مشت و لگدپرانی کشیده است.

پروفسور آلتون از سران حزب خوب نیز این خبر را تایید نموده و گفته است: از یک منبع موثق شنیدم که متاسفانه این نزاع فیزیکی واقعیت داشته و در کاخ ریاست جمهوری چنین چیزی رخ داده است.

ادبیات عجیب و غیرمعمول

تحلیل گران ترکیه بر این باورند که هم متن استعفای برات آلبایراک و شکل انتشار آن یعنی پخش به وسیله اینستاگرام، غیرمعمول و دور از آداب سیاسی بوده و هم پاسخ اردوغان.

27 ساعت طول کشید تا پس از یک سکوت کشدار و نفس گیر، رسانه ها به حرف بیایند و بگویند که آلبایراک کناره گیری کرده و اردوغان در این مورد تصمیم گیری خواهد نمود! اما مساله فقط این نیست.

در نامه اردوغان در معرفی وزیر جدید، دو نکته مهم وجود دارد: اول این که او برخلاف روال معمول از زحمات وزیر پیشین تشکر نکرد. دوم این که در این نامه، گفته شده که برات آلبایراک خواسته که او را از ادامه کار معذور بدارند.

این در حالی است که آلبایراک، از واژه معذوریت و عفو برای سرانجام کار استفاده ننموده و گفته بود که به خاطر مسائل جسمی این سِمت را کنار می گذارد. البته روزنامه نگاران قدیمی و باتجربه هم گفته اند: اردوغان، در متن معرفی وزیر جدید، با عدم تشکر از وزیر قبلی، خشم و دلشکستگی خود را به نمایش گذاشته و در عین حال با استفاده از اصطلاح طلب عفو و معذوریت در خصوص ادامه کار، مصالح خانوادگی را در نظر گرفته است تا احیاناً، همسر، دختر و نوه هایش، آزرده خاطر نشوند.

من مسئول اقتصادم نه شما

ابراهیم قهوه جی تحلیل گر مالی روزنامه قرار بر این باور است:اقتصاد ترکیه به حال و روزی افتاده که وقتی جایگاه خالی می گردد و یک مقام، پست خود را ترک می نماید، وضع بازار، بهتر می گردد. من فکر می کنم پیغام روشن آلبایراک به اردوغان این بود: نباید بدون هماهنگی با من، مدیر عامل بانک مرکزی را برکنار کنید. من مسئول اقتصادم نه شما.

روزنامه های دیگر نیز گفته اند، حتی منتقدین اردوغان نیز، انتخاب جدید او را تحسین نموده و معتقدند که لطفی الوان، گزینه خوبی برای وزارت امور مالی و دارایی است. نکته مشترک لطفی الوان و جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا، این است که هر دو از دانشگاه دلاور یعنی در زادگاه بایدن، فارغ التحصیل شده اند.

عصبانیت آلبایراک در حدی است که برخلاف سنت معمول، حاضر نشد با اهدای دسته گل در مراسم تودیع و معارفه حضور پیدا کند و لطفی الوان بدون برگزاری هر گونه مراسم، پشت میز وزارت نشست.

کنایه شطرنجی کلیچدار اوغلو به داماد و پدرزن

ائتلاف ملت، بزرگترین ائتلاف مخالف حزب حاکم است که توسط کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و مرال آکشنر رهبر حزب خوب، راهنمایی و رهبری می گردد. این دو، در ادبیات معمول و سخنرانی های خود، همیشه برای وزیر اقتصاد، از لفظ کنایی داماد استفاده می کردند و حالا هم در شرایطی که استعفای وزیر، ترکیه را با شوک بزرگی روبرو نموده، کلیچدار اوغلو نشان داده که در استفاده کنایی از واژگان، دست کمی از خود اردوغان ندارد. او اقتصاد ترکیه را به شطرنج تشبیه نموده و در خصوص استعفای آلبایراک، این تشبیه کنایی را به کار برد: وزیر را می دهید که شاه را نجات دهید؟ اشتباه می کنید. نمی توانید او را نجات دهید.

من استعفا می دهم شما قبول نکن!

یکی دیگر از تحلیل های جالب در خصوص استعفای داماد ارشد اردوغان، مطلبی است که فاتح آلتایلی روزنامه نگار مشهور ترکیه منتشر نموده است.

او در روزنامه خبرترک چنین نوشته است: یکی از جزییاتی که به وسیله صحبت با مطلعین دستگیرم شد، این بود که برات آلبایراک کناره گیری کرده اما بعد از آن، چند واسطه و پیک نزد اردوغان فرستاده و چنین پیغامی داده است: مخالفت شما با استعفای من، به نفع کشور خواهد بود!

سلدا گونَی سو از تحلیل گران روزنامه جمهوریت هم نوشته است: استعفای آلبایراک، به عنوان وزیر مالی و دارایی و داماد ارشد خانواده اردوغان، نه تنها معضل سیاسی و اجرایی ایجاد کرد، بلکه در جمع خانواده اردوغان هم، مشکل به وجود آورد.

اردوغان در نخستین لحظات، در خصوص آلبایراک گفته است: چنین رفتاری، غیرجدی است. ذکر این نکته لازم است که این اصطلاح با همین لفظ غیرجدی، در زبان ترکی، برخلاف زبان فارسی، بار منفی و شماتت بار دارد. آلبایراک نیز به پدرزن خود چنین پیغامی داده است: تو نمی توانی مرا برکنار کنی. من استعفا می دهم.

سلدا گونَی معتقد است که ترک قدرت از سوی آلبایراک، استعفاهای دیگری هم به دنبال خواهد داشت.

استعفای تاکتیکی و ناز سیاسی

چند ماه پیش، سلیمان سویلو وزیر کشور که به عنوان محبوب ترین و قدرتمندترین وزیر کابینه اردوغان شناخته می گردد، به خاطر فشار مخالفین کناره گیری کرد. اما اردوغان استعفای او را نپذیرفت و سویلو با قدرت و حمایت بیشتری به کار خود ادامه داد.

ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که به باور بسیاری از تحلیل گران آشنا به محیط سیاسی داخلی آکپارتی و دولت، بین سویلو و آلبایراک، رقابت عجیبی در جریان بود و حتی کار به جایی رسید که آلبایراک برای رو کم کنی سویلو، در برابر چشم باز دوربین رسانه ها به او تنه زد.

اما سویلوی سیاستمدار و زیرک، پس از اعلام استعفای آلبایراک، توییتی منتشر نموده و ضمن تشکر از زحمات 5 ساله آلبایراک، او را دوست و رفیق خود خواند. این در حالی است که در ادبیات معمول و مرسوم سران آکپارتی و سیاستمداران محافظه کار، از لفظ برادر یا کارداش استفاده می گردد و نه دوست یا آرکاداش. همچنین استفاده از کلمه جناب نیز در این موارد، معمولاً مقصود و هدفی معادل فاصله گذاری و عدم ارتباط محبت آمیز و نزدیک را به نمایش می گذارد.

حالا تحلیلگران بر این باورند که سلیمان سویلو، بیش از هر زمان دیگری در دولت، قدرتمند شده است. چرا که قبلاً، نه تنها مقامات پایتخت، بلکه بسیاری از مدیرکل ها و فرماندهان پلیس در استانهای دیگر ترکیه، از گماشتگان و افراد نزدیک به آلبایراک بودند و گفته می شد که داماد ارشد، حتی در ریزترین مسائل کاخ ریاست جمهوری، دخالت می کرد.

نیش شاگردان اردوغان

حزب اسلامگرای سعادت که توسط جمعی از شاگردان قدیمی مرحوم نجم الدین اربکان اداره می گردد، با اقدامی کنایی، به استعفای آلبایراک واکنش نشان داد.

از آنجایی که آلبایراک، استعفای خود را به شکل غیرمعمول و به وسیله اینستاگرام بیان کرد و بر خدمت 5 ساله خود برای اقتصاد ترکیه تاکید نموده بود، حزب سعادت نیز در اینستاگرام خود، چنین متنی به کار گرفته است: از آنجایی فعالیت 5 ساله وزیر سابق یعنی برات آلبایراک سرانجام یافته، استعفای او را به نفع اقتصاد کشور می دانیم و از این اقدام، استقبال می کنیم.

شوخی جالب با وزیر بهداشت

یکی از شوخی های جالبی که در روزهای گذشته در فضای مجازی دست به دست شد و بسیاری از کاربران اینستاگرام و توییتر آن را تحسین کردند، این بود: بازار به استعفای آلبایراک وزیر مالی و دارایی روی خوش نشان داد و نرخ دلار پایین آمد. اگر فخرالدین کوجا وزیر بهداشت هم استعفا دهد، آمار ابتلا به کرونا پایین خواهد آمد؟ عصبانی نشو عمو فخرالدین!

البته هنوز تعیین نیست که آلبایراک در ادامه حیات سیاسی و مالی خود دقیقاً چه خواهد نمود. اما دورموش ییلماز مدیرعامل اسبق بانک مرزی ترکیه که حالا به عنوان معاون رهبر حزب خوب فعالیت می نماید، در یک توییت گفته است: اگر آلبایراک واقعاً به خاطر بیماری کناره گیری کرده، آیا نباید پست معاونت صندوق ملی ترکیه را هم ترک کند؟ معاونت صندوقی که 33 میلیارد دلار سرمایه دارد، شوخی بردار نیست.

حالا باید دید در شرایطی که هنوز تکلیف انتخابات آمریکا روشن نشده و روابط آنکارا - واشنگتن در هاله ای از بلاتکلیفی و ابهام نهاده شده و شیوع کرونا، فشار مالی بر دولت اردوغان را چند برابر نموده، وزیر جدید چه برنامه ای دارد و ترکیه با مسائلی همچون کمبود منابع ارزی و افزایش تورم و بیکاری، چگونه مقابله خواهد نمود.