زیرِ پوست طرح بنزینی مجلس و طرح نفتی دولت - وبلاگ بارزند

به گزارش وبلاگ بارزند، در روز های اخیر دولت و مجلس هر کدام طرحی نفتی و بنزینی را پیگیری می نمایند. طرح دولت که از سوی رئیس جمهور به گشایش مالی تعبیر شد با مخالفت کارشناسی مجلس شورای اسلامی روبرو شد و شاید تبدیل به فروش نقدی نفت گردد. طرح بنزینی مجلس نیز هنوز تحت آنالیز است.

به گزارش وبلاگ بارزند، دولت و مجلس هر کدام در صدد هستند تا به نحوی به توزیع منابع انرژی بپردازند. بهنام ملکی اقتصاددان و کارشناس مسایل اقتصادی در مصاحبه با وبلاگ بارزند در این باره گفت: طرح مجلس بر اساس یک دیدگاه کارشناسی است. بالاخره یکی ممکن است چندین خودرو داشته باشد و سهمیه بگیرد یکی ممکن است خودرویی نداشته باشد بالاخره باید عدالتی برقرار گردد. در همه سیاست گذاری های اقتصادی باید توسعه اقتصادی و همین طور عدالت دیده گردد. این طرح پیش از این یک نظریه کارشناسی بوده است که بالاخره کسی که ده خودرو دارد با کسی که یک خودرو دارد با آن کسی که خودرو ندارد نباید یکسان دیده شوند. عدالت توزیعی نتیجه طرح مجلس است. این طرح، طرح قابل دفاعی است.

او اعلام کرد: از سال ها پیش این گفته می شد که اگر قرار است از مردم حمایتی صورت بگیرد باید شفاف، منطقی و غیر فسادآور باشد. طرح بنزینی مجلس تغییراتی است در کارت سوخت بنزین، اما من حدود بیست سال پیش پیشنهادی دادم و باز روی آن تاکید دارم و فکر می کنم عمده کارشناسان مستقل و مصلح اقتصادی کشور هم این نظر را دارند که بجای ایجاد تغییر در کارت سوخت و سهمیه بندی بنزین بیایند به یک باره آن را تعمیم و روی آن اصلاحاتی انجام بدهند و آن را به کارت هوشمند کالا های اساسی یا کارت یارانه کالا های اساسی تغییر دهند. کارتی که یکی از اقلامش بنزین باشد و اقلام دیگر مانند گوشت و لبنیات را نیز شامل گردد.

وی اضافه نمود: حالا که مجلس می خواهد تغییر ایجاد کند چقدر خوب است روی ریل اساسی تری برگرداند ما الآن در اقتصاد در جا هایی ترمز اساسی زدیم حتی تسمه بریده ایم. یکجا دولت مداخله می نماید و یکجا خودش را کنار می کشد. این دخالت ها و آزادسازی قیمت ها و چند نرخی کردن، فساد های غیر قابل کنترلی را ایجاد نموده است. دولت باید برای همواره این حجم از دخالت های نابه جا و نظارت های غیرکارشناسی خودش را حذف کند. چطور امکان پذیر است؟ با تبدیل کردن کارت سوخت به کارت هوشمند کالا های اساسی. در این کارت هر فرد می تواند ماهانه مقدار مشخصی بنزین، سهمیه گوشت و لبنیات و همین طور کالا های اساسی دیگر داشته باشد و حتی این به پول آب، برق، گاز و تلفن نیز تعمیم پیدا کند و مقداری را مشمول معافیت قرار دهد. اگر اینکار را کنیم به فرد یاری کردیم، آن هم یاری هدفمند. این طوری نیست که با این پول بتواند دنبال خلاف کاری و هزینه هایی مانند تامین مواد مخدر برود.

او اضافه نمود: شاید برخی بگویند این همان واریز به حساب افراد است نه اینطور نیست. این یاری هدفمند است. فرض بگیرید فرد نمی تواند این مبلغ را خرج اعتیادش یا هزینه های نامعقول دیگری کند. با این کار یک بار برای همواره مداخله بسیاری از سازمان ها و نهاد ها و دخالت های ضد توسعه ای و سرکوب گرانه دولت در اقتصاد حذف می گردد. در شرایط فعلی این همه سازمان تعزیرات و نظارت بر قیمت ها و اختلاف قیمتی که داریم منبع و مرجع فساد های گسترده شده است. در زمینه فراوری ترمز هایی در راه فراوری قرار داده شده است که فراورینماینده را نابود نموده است و ما به ازایش سفته باز و واسطه و دلال را به سود های افسانه ای رسانده است. با دادن کارت هوشمند کالا های اساسی سایر مداخله های نابه جای دولت بجز موارد خیلی ضروری را باید حذف کرد. آن وقت باید قیمت خودرو آزاد باشد در چنین شرایطی انقدر ظرفیت وجود دارد که فراوری افزایش پیدا کند. اما اگر خودروسازان فراوری را افزایش ندادند یا دست کاری های دیگری کردند آن جا رسیدگی گردد. یک دادگاه مستقل اقتصادی با هیئت منصفه مستقل برگزار گردد و به این مسئله رسیدگی کند و هر کسی را که اقدامی یا دست کاری انحصاری می نماید محکوم کند و اگر دست کاری نمی نمایند آزاد بگذارند.

ملکی تأکید کرد: اگر طی سال های گذشته این کار ها انجام می شد و اصلاحات مدیریتی صورت می گرفت و تحمیل سیاسی از روی صنعت کنار می رفت این ظرفیت وجود داشت که قطعه سازان و فراورینمایندگان ما نابود نشوند و فراوری، اشتغال و درآمد را بالا ببرند. حتی این فضا وجود داشت که تحریم تبدیل به یک فرصت گردد، اما تحریم با زیان ها و تبعات نامطلوبش به مردم تحمیل شد بخصوص بر مردم ستمدیده و مستضعف و ظلم زیاد درحق توده ها اعمال شده است. اما امیدوار هستم که من بعد با اجرای دیدگاه های کارشناسی شاهد بهتر شدن اوضاع باشیم.

وی اظهار کرد: من با زنده یاد دکتر حسین عظیمی، پژوهشی انجام دادیم که نشان داد اگر کوپن الکترونیکی بگردد فسادش 5 تا 10 درصد و قابل کنترل است، اما غیر از این اگر باشد فسادش ممکن است چند صد درصد باشد. من معتقد هستم که بایستی در حال حاضر که شاهد جنگ اقتصادی هستیم و سیاست های اقتصادی به نادرستی کارکرد خود را نشان می دهد به اصول علم اقتصاد برگردیم. اصول علم اقتصاد این است که مداخلات دولت باید محدود باشد به این که به چه کسانی یارانه می دهی یا از چه کسانی اقتصادیات می گیریم. سایر مداخلات که مداخلات پنهان است اگر شفاف نباشد می تواند منجر به غارتگری گردد و حتماً باید جلوی غارتگری در اقتصاد گرفته گردد.

وی درباره طرح نفتی دولت نیز گفت: اساساً باید بازار بورس نفت در کشور پا بگیرد. این که کسانی که مانع از شکل گیری بازار بورس نفت شدند باید به مردم شرح بدهند چرا با پول نفت ما در اروپا و آمریکا و سایر کشور ها مردم به وسیله خریدوفروش بشکه نفت وارد شده از کشور عربی یا جمهوری اسلامی ایران کلی سود می برند، اما در کشور خودمان چرا نبایستی بورس نفتی وجود داشته باشد. این یک ضرورت است که باید هرچه زودتر شکل بگیرد.

این اقتصاددان توضیح داد: طرح نفتی دولت ابهامات قابل توجهی دارد. به هرحال تا به امروز چندین نقل قول شده است. برای من به عنوان یک کارشناس این طرح توجیه پذیر نبوده است. آنقدر استدلال های مختلف در این باره مطرح شده و گاهاً هم سوابق حرف ها انقدر تکذیب شده و تغییر پیدا نموده است که الان دقیقاً نمی توانم اظهارنظر کنم که این طرح دولت چه قدر می تواند خوب باشد، اما کلیات آن قابل دفاع است.

او ادامه داد: کلیاتش این است که اگر بورس نفت شکل بگیرد مردم هم در جریان قرار بگیرند که چه تغییراتی در قیمت یک بشکه نفت ایجاد می گردد و در سود و زیان آن ذی نفع شوند خوب است، اما اگر قرار باشد مثل برخی کار های دیگر زیان به مردم منتقل گردد و سود به دولت و بخش عمومی برسد این قابل قبول نیست و ممکن است به بی اعتمادی جامعه ختم گردد. یکی از مسائل کنونی ما این است که با تقلیل سرمایه اجتماعی مواجهیم و هر گونه اقدامی مردم را متضرر کند بدبینی را بیشتر می نماید. این خودش یک ضربه کاری به اقتصاد ملی است.

وی اضافه نمود: همچنین اگر هدف دولت این باشد که مردم را در اقتصاد مشارکت بدهد از دید مثبت این کار را کند خوب است، اما اگر هدفش این باشد که بخش عمومی عظیم گردد که عظیم و ناکارآمد است و بخواهد آن را تامین اقتصادی کند طرح قابل قبولی نیست. اگر هدف این باشد که این وسط منافع خود و مجموعه های متعلق به خود را حفظ کند طرحی است که باید اصلاح گردد، اما اگر هدف این باشد که نفت در سبد خرید و فروش مردم قرار بگیرد طرح قابل دفاعی است مشروط به این که طوری باشد که زیانش به ملت منتقل گردد و اگر سودی هم دارد سود معقولی باشد.

وی در ادامه گفت: در این مقطع شاهد بودیم که بورس به صورت کاذب و دروغین رشد پیدا کرد و سود های قابل توجه و جدی داشت، اما شاخص بورس منفی شد و مردم زیادی این وسط متضرر شدند. نباید سیاست ها به این گونه باشد. دولت مردان باید خردمندانه عمل نمایند این که یک دفعه بورس بادکنکی و حبابی رشد کند یک دفعه هم این حباب بترکد و یک عده ای برای مدت کوتاهی به سود های بالایی برسند و عده کثیری در مدت کوتاهی نابود شوند نشان دهنده این است که سیاست ها نابودگرانه است. باید در امور عنصر کارشناسی را مداخله داد. اگر سیاست گذاری ها در تاریکخانه ها صورت بگیرد و غیرشفاف باشد نتایج غیر از آنچه که شاهد بودیم نخواهد داشت. ضمن این که این ها باید به مسائل خارجی هم توجه کنیم. بخشی از مسائل ما ناشی از مسائل بیرونی است که نیازمند تعامل با دنیا خارج است تا اقتصاد ملی ما بتواند با ثبات بیشتری به سمت جلو حرکت کند.

او همچنین اضافه نمود: یک تیمی باید مسئولیت تصمیمات را بپذیرد. باید پروژه های مطالعاتی و تحقیقاتی را به آدم های عظیم و صاحب نظر سپرد و تبعات آن را به مردم گفت. در شرایط فعلی گاه تصمیمات در تاریک خانه گرفته می گردد و کسی پای تبعاتش نمی ایستد. کسی نمی گوید من این طرح را دادم این جا یادی می کنم از زنده یاد دکتر پژویان که تازگی به رحمت خدا رفتند ایشان مبتکر طرح کارت سوخت و سهمیه بندی بنزین بودند.